Konie w sztuce (staro)islandzkiej 🐴

Konie to jeden z ulubionych motywów islandzkich malarzy. Zwierzę to ma wyjątkową pozycję w kulturze Islandii, a jego przedstawienia znajdziemy także w sztuce staronordyckiej.

Czy wiesz, że…

🐴 koń islandzki to rasa sięgająca czasów zasiedlenia Islandii? Już w X wieku Althing uznano potrzebę dbania o czystość genetyczną rasy, a w XX wieku podjęto decyzję o zakazaniu wwożenia zwierząt, które wcześniej opuściły Wyspę.

🐴 koń to nieoficjalny symbol Islandii? W romantyzmie koń kojarzył się z wolnością i niezależnością, a także tęsknotą za czasami wikingów.

🐴 w kulturze staronordyckiej można było rzucić klątwę na przyjaciela za pomocą níðstöng, czyli palu z nabitym na niego łbem klaczy. Zapisanie zaklęć runami i umieszczenie takiej ozdoby na terytorium wroga miało gwarantować jego zgubę.

🐴 w filmie O koniach i ludziach (2013 reż. Benedikt Erlingsson) pojawiają się odniesienia do wierzeń ludowych związanych z końmi, np. kojarzeniem ogiera z potencją, a klaczy z upokorzeniem.

🐴 niektórzy badacze twierdzą, że mityczny Sleipnir posiadał osiem nóg dlatego, że staronordyccy malarze próbowali przedstawić ruch jego kopyt, charakterystyczny dla chodu skeið.

🐴 konie pojawiają się również w folklorze islandzkim, np. w postaci wodników. 

🐴  w roku 2011 Muzeum Sztuki w Reykjaviku zorganizowało wystawę “Koń w sztuce islandzkiej”, a prezentowane na niej obrazy opisane są w katalogu do wystawy: Adalsteinn Ingólfsson, Jór!: the horse in Icelandic art (Ingólfsson 2011).

Więcej o koniach w sztuce i kulturze islandzkiej dowiesz się z filmu na kanale Utulę Thule mówi o sztuce Północy:

https://www.youtube.com/watch?v=U2FCp037yCk

OBRAZY I ZDJĘCIA UŻYTE W FILMIE

1. Ásgrímur Jónsson,  Z Sagi o Njálu: Gunnar i Kolskeggur, 1915-1920, źródło. sarpur.is
2. Ásgrímur Jónsson, Ucieczka przed wybuchem wulkanu,  1945
3. Þórarinn B. Þórláksson, Portret  Pike’a Ward na jego koniu, 1903, Listasafn Íslands, Reykjavik, źródło: sarpur.is
4. Jón Stefánsson, Konie na pastwisku (isl. Útigangshestar), 1929, Listasafn Íslands, Reykjavik, źródło: sarpur.is
5. Jón Stefánsson, Gniady, 1928, źródło: Ingólfsson 2011
6. Þórarinn B. Þórláksson, Thingvellir (Þingvellir), 1900, Listasafn Íslands, Reykjavik, źródło: Wikimedia Commons
7. Sveinn Þórarinsson, Pasterze, 1939, źródło: sarpur.is
8. Sveinn Þórarinsson, Lestarferð, bez daty.
9. Sveinn Þórarinsson, Husavík, 1941.
10. Sigurjón Ólafsson, Koń towarowy i źrebię, 1959–1963), źródło: http://www.lso.is/vefskra/Grind-EN.htm
11. Jóhannes Sveinsson Kjarval, Chłopiec i źrebię, źródło: Ingólfsson 2011
12. Jóhannes Sveinsson Kjarval, Konie, 
13. Jóhannes Sveinsson Kjarval , Pegaz i dziewczynka (Pegasus og stúlkan), 1953,  Listasafn Reykjavíkur, Reykjavik.
14. Pálína Guðfinnsdóttir, Zdjęcie mężczyzny z koniem i flagą, źródło: sarpur.is
15. Ólafur Magnússon, Zdjęcie z walczącymi końmi, 1930, źródło: sarpur.is.
16. Tryggvi Magnússon,  Okolicznościowa plakieta z symbolami Islandii, 1930, Cf. no. 96-97, źródło: sarpur.is.
17. Bertel Thorvaldsen, Pomnik Księcia Józefa Poniatowskiego, 1832, źródło: Wikipedia Commons
18. Einar Jónsson, Fatum (Skuld), 1900-1927, źródło: lej.is
19. Einar Jónsson, Mesjasz burzy,  1906-1948, źródło: lej.is
20. Halldór Pétursson, Dwa konie, 1963, źródło: Ingólfsson 2011
21. Halldór Pétursson, Walka koni, 1962, Galeria Fold, Reykjavik.
22. Helgi Þorgils Friðjónsson, Jednorożec, 2005, zdjęcie: Einar Falur Ingólfsson.
23. Helgi Þorgils Friðjónsson, Bez tytułu, 2014.
24. Erró, Lovesong, 2008.
25. Stefán V. Jónsson, Białe konie, Listasafn Reykjavíkur, Reykjavik.
26. Stefán V. Jónsson, Wiosenna zabawa (Vorleikur), źródło: Pinterest
27. Tólli Morthens, Koń, 2008, źródło: Ingólfsson 2011, dzięki uprzejmości autora.
28. Fragment kamienia runicznego z Tjängvide, ca. 800– 1099, Historiska Museet, Sztockholm, zdjęcie: Ola Myrin, Statens historiska museer, CC BY.
29. Erlingur Jónsson, Krapi, źródło: http://erlingurjonsson.blogspot.com/?m=0
30. Louisa Matthíasdóttir, zdjęcia obrazów z wystawy “Calm”, Listasafn Reykjavíkur, Reykjavik, 2017.

Czytaj więcej:

Krajobraz z koniem i ludzie

Krótka historia sztuki islandzkiej z pozycji konia

W związku z naturą (i sztuką)

Zrealizowano w ramach programu stypendialnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – Kultura w sieci.