Islandia po polsku w Gdańsku

Ísland pólerað. Islandia polerowana to spektakl na postawie książki Ewy Marcinek, polskiej autorki mieszkającej w Reykjaviku.

W ramach projektu polsko-islandzkiej współpracy artystycznej – „Treasure Iceland – Theatre Inclusions” w październiku odbędzie się festiwal teatralny i muzyczny KIERUNEK: ISLANDIA. W programie festiwalu znajdują się przedstawienia z Islandii, a spektakl Ísland pólerað. Islandia polerowana będzie można obejrzeć 7 października o godzinie 19. Po spektaklu odbędzie się spotkanie z udziałem twórczyń: Ewy Marcinek i reżyserki Pálíny Jónsdóttir na temat tworzenia na emigracji. Spotkanie poprowadzi Emiliana Konopka.

Polishing Iceland, teatralna adaptacja książki w reżyserii Pálíny Jónsdóttir, miała swoją premierę w marcu 2020 roku. Spektakl kolektywu Reykjavík Ensemble International Theatre Company po raz pierwszy zostanie zaprezentowany w Polsce, w Teatrze Szekspirowskim w Gdańsku.

Ísland pólerað to słodko-gorzka kolekcja opowiadań, wierszy i anegdot o życiu obcokrajowców na Islandii. Wydana po islandzku przez Forlagið, czołowe wydawnictwo na Wyspie, doczekała się już tłumaczenia na języki obce. Wkrótce planowana jest publikacja w języku oryginalnym, czyli po angielsku.

To moja pierwsza książka. Inspiracją były doświadczenia z przyjazdu na Islandię, opowieści i anegdoty oraz ludzie, których spotkałam – wyjaśnia autorka. − Ísland pólerað to tak zwana kreatywna literatura faktu. Jest to książka autobiograficzna, w której bawię się poezją i detalami. To mój ulubiony styl pisania.

Ísland pólerað, w tłumaczeniu dosłownym Islandia polerowana, to opowieść o Polce, która tuż po rozwodzie z mężem zostaje napadnięta przez nieznanego jej mężczyznę. Złamane serce i trauma stają się powodem wyjazdu-ucieczki na Islandię. Jednak życie, które kobieta próbuje rozpocząć od nowa w Reykjaviku, wypełniają utarczki z klientami małej restauracji, językowe wpadki, nauka islandzkiego oraz próba zrozumienia odmiennej rzeczywistości. Ísland pólerað to kolekcja opowiadań, wierszy i anegdot, urywki codziennych rozmów, przemyślenia, wspomnienia oraz obserwacje autorki.

Tytuł książki, w angielskim oryginale Polishing Iceland, to gra słów Polish – ‘polski’ oraz to polish – ‘polerować’ nawiązująca do prac fizycznych, które są często pierwszą formą zatrudnienia obcokrajowców przeprowadzających się na wyspę.

Nie chciałam pisać książki o tym, jak trudno jest być imigrantem w Islandii, ale o tym, jak śmiesznie, dziwnie i często dość niezręcznie jest być człowiekiem − wyjaśnia Ewa Marcinek. Ísland pólerað to opowieść o ludzkich potrzebach i nadziejach, o odnajdywaniu własnego miejsca w świecie, poszukiwaniu przyjaciół i miłości.

Zdj. Patrik Ontkovic/ Materiały prasowe GTS

Autorka opisuje zarówno losy obcokrajowców, imigrantów mieszkających w Reykjaviku, jak i rodowitych Islandczyków. Jedna z bohaterek to Ása, Islandka zakochana w drobnym polskim przestępcy. Dla ukochanego nauczyła się mówić po polsku, robić schabowe i ogórkową oraz nawiązała nowe przyjaźnie z Polakami, którym pomaga w problemach z islandzkim urzędem podatkowym. Niestety związek się rozpadł i Ása jest samotna. Islandka nie wie, co zrobić z tą nowo nabytą polską częścią samej siebie.

Ewa Marcinek pochodzi z Dolnego Śląska. Studiowała kulturoznawstwo i kreatywne pisanie we Wrocławiu, ale dopiero po przeprowadzce na Islandię w 2013 roku rozpoczęła karierę pisarską.

− Ísland pólerað zaczęłam pisać podczas warsztatów literackich organizowanych przez Bibliotekę Miejską w Reykjaviku oraz UNESCO Miasto Literatury. Moją nauczycielką była kanadyjska poetka Angela Rawlings mieszkająca w Reykjaviku. To ona zachęciła mnie do pisania po angielsku oraz bawienia się językiem islandzkim, którego dopiero co zaczęłam się uczyć.

W 2015 roku wraz z grupą międzynarodowych pisarek Ewa założyła kolektyw i wydawnictwo Ós Pressan, skierowane do autorów imigrantów – takich jak ona. Cztery lata później, w 2019 roku, Ewa spotkała Pálínę Jónsdóttir, islandzką reżyserkę teatralną. Kobiety razem zainicjowały działalność teatru Reykjavík Ensemble. W marcu 2020 roku grupa wystawiła Polishing Iceland – spektakl na podstawie książki. Sztuka, która została wyróżniona przez islandzki dziennik „Morgunblaðið” jako jedno z najlepszych przedstawień roku, powróci jesienią na scenę oraz po raz pierwszy zostanie zaprezentowana w Polsce, w Teatrze Szekspirowskim w Gdańsku podczas międzynarodowego festiwalu The Treasure Iceland.

Ewa Marcinek, która przez sześć lat pracowała jako kelnerka w kawiarniach i restauracjach w Reykjaviku, obecnie jest managerem i autorem tekstów w teatrze Reykjavík Ensemble. Oprócz Polishing Iceland jej twórczość literacka prezentowana była w spektaklach Opening CeremonyJuż zawsze tu będę wracał. W produkcji jest krótkometrażowy film Liminality oparty na wierszu autorki. Ewa uczy kreatywnego pisania w Islandii (Biblioteka Miejska w Reykjaviku, LungA School) i w Polsce (Fundacja św. Jadwigi, projekt DraBiNa). W 2021 roku autorka była felietonistką najstarszego islandzkiego magazynu literackiego „Tímarit Máls og menningar”, a w 2022 roku otrzymała Listamannalaun (tłum. wynagrodzenie artysty) – stypendium Ministerstwa Edukacji, Nauki i Kultury Islandii w dziedzinie literatury.

Angielskojęzyczny oryginał książki z elementami w języku polskim i islandzkim zostanie wydany latem przez wydawnictwo Ós Pressan. O fragmenty Ísland pólerað i zgodę na tłumaczenie poprosił także festiwal Review of Small Literatures w Chorwacji, który planuje publikację antologii współczesnej prozy islandzkiej.

Zdj. Gdański Teatr Szekspirowski

Treść: Materiały prasowe GTS

Informacje o spektaklu oraz odnośnik do sprzedaży biletów na stronie Teatru.

✨ KONKURS! WYGRAJ BILET NA SPEKTAKL ✨

Mam dla Was DWA PODWÓJNE BILETY 🎫 na piątkowy spektakl. Co trzeba zrobić? W komentarzu pod tym postem napisz, co Twoim zdaniem najbardziej inspiruje artystów z Polski w Islandii. Najciekawsze odpowiedzi nagrodzę biletami, czas do piątku do godziny 12:00!

KIERUNEK: ISLANDIA w Gdańsku

W kwietniu ruszył półtoraroczny projekt polsko-islandzkiej współpracy artystycznej – „Treasure Iceland – Theatre Inclusions”, którego kulminacją będzie tygodniowy festiwal  wydarzeń teatralnych i muzycznych KIERUNEK: ISLANDIA.

„Treasure Iceland – Theatre Inclusions” to multidyscyplinarny projekt, dedykowany kulturze i sztuce Islandii, dofinansowany z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Działania w jego ramach realizowane będą do marca 2023 roku. Realizowany jest przez Gdański Teatr Szekspirowski we współpracy z islandzkim kolektywem artystycznym Vinnslan.

W październiku rusza tygodniowy przegląd kultury i sztuki Islandii, KIERUNEK: ISLANDIA. Jak mówi dyrektorka Teatru Szekspirowskiego: 
 

Kierunek: Islandia to poszerzona formuła Tygodni Narodowych, które od 2014 r. realizował założyciel Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego, prof. Jerzy Limon. 15 edycji pokazało jak wartościowe są prezentacje sztuki z innych kręgów kulturowych. A ponieważ zaczęliśmy pokazywać spektakle zagraniczne przez cały rok, wolimy nie koncentrować się na cezurach czasowych, a na kierunku właśnie. A o Islandii większość z nas wie wciąż bardzo niewiele.

Kuratorem teatralnym programu jest Gudmundur Thovarldson, islandzki aktor, reżyser i muzyk. Jest absolwentem studiów aktorskich na Iceland University of the Arts (1998). Był dyrektorem Tjarnarbíó Theatre oraz wykładowcą na Iceland University of the Arts. Na arenie międzynarodowej znany jest z takich ról jak Remus w Wiedźminie, Sigurd Styrbjornsson w grze Assassin’s Creed Valhalla, a także Islandczyk w filmie Eurovision Song Contest: The Story of Fire Saga (2020) i Robert w filmie Wolka (2021). 

Vinnslan to kolektyw artystyczny z Reykjaviku, który tworzy projekty interdyscyplinarne. Ich działalność rozpoczęła się w Londynie w 2011 roku, skąd zespół przeniósł do rodzimej Islandii. Od tego czasu jego członkowie konsekwentnie realizują ideę pracy twórczej, opartej na zasadach artystycznej wolności, gdzie spotkanie z widownią jest procesem, a nie koniecznością prezentacji zamkniętego dzieła. W swoje działania włączają także młodych i początkujących artystów. Kilka razy w roku Vinnslan organizuje tygodniowe, multidyscyplinarne warsztaty i rezydencje dla obiecujących artystów, reprezentujących wszystkie dziedziny sztuki, zachęcając ich do kooperacji i wymiany doświadczeń.

Spotkanie prasowe w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, 4.04.2022, zdj. Dawid Linkowski (GTS)

 

Spotkanie prasowe w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, 4.04.2022, zdj. Dawid Linkowski (GTS)

 

Spotkanie prasowe w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim, 4.04.2022: Kurator teatralny projektu Gudmundur Thorvaldsson i Maria Gostyńska, zdj. Dawid Linkowski (GTS)

PROGRAM

 
4.10.2022, 19.00: Marble Crowd – „Na wyspie Nigdzie/Øland” (Spektakl inauguracyjny)
 
7.10.2022, 19.00: International Theatre Company REYKJAVÍK ENSEMBLE – „ISLANDIA POLEROWANA” (POLISHING ICELAND) –  (Spektakl w j. islandzkim z polskimi napisami)
 
8.10.2022, 11.00: Baby Rave – DJ IVAR PETUR
 
9.10.2022, 19.00: Abendshow – „Club Romantica” (Spektakl w j. islandzkim z napisami w j. polskim)
 
11.10.2022, godz. 19.00: Adolf Smári Unnarsson – „Człowiecza istota bezNADZIEJnA /Ekkert er sorglegra en manneskjan” (Nothing is more tragic than a human being) –  (Libretto w j. islandzkim z napisami w j. polskim)
 
13.10.2022, 19.00: Rósa Ómarsdóttir & Inga Huld Hákonardóttir – „The Valley” (Dolina) –  (Spektakl w j. angielskim z polskimi napisami)
 
16.10.2022, 20.00: Hatari – koncert 
 

PROGRAM TOWARZYSZĄCY: ISLANDZKIE KINO NOIR

 
Dodatkowym elementem festiwalu będzie przegląd kina islandzkiego w dniach 14-15 października, organizowany przez Centrum Filmowe UG im. Andrzeja Wajdy:
 

14.10.2022, 16.00:  Państwo w państwie (Borgríki)
100 min., Islandia 2011
reż.: Ólafur Jóhannesson; scen.: Ó. Jóhannesson, Hrafnkell Stefansson; zdj.: Bjarni Felix Bjarnason, Gunnar Heidar; wyk.: Zlatko Krickic, Ágústa Eva Erlendsdóttir, Ingvar Eggert Sigurðsson, Sigurður Sigurjónsson, Björn Thors

14.10.2022, 18.00: Państwo w państwie 2 (Borgríki 2)
100 min., Islandia/ Francja 2014
reż.: Ólafur Jóhannesson; scenariusz: Ó. Jóhannesson, Hrafnkell Stefansson; zdj.: Bjarni Felix Bjarnason, Gunnar Heidar; wykonanie: Darri Ingolfsson, Ágústa Eva Erlendsdóttir, Ingvar Eggert Sigurðsson, Sigurður Sigurjónsson, Zlatko Krickic
! Po seansie zaplanowano dyskusję z prof. UAM Anną Mrozewicz i Jackiem Godkiem

15.10.2022, 16.00: Wir (Brim)
88 min., Islandia 2010
reż.: Árni Ásgeirsson; scenariusz: Ottó Geir Borg, Ólafur Egilsson, Á. Ásgeirsson; zdj.: G. Magni Ágústsson; wykonanie: Ingvar Eggert Sigurðsson, Nína Dögg Filippusdóttir, Björn Hlynur Haraldsson, Gísli Örn Garðarsson, Ólafur Darri Ólafsson

15.10.2022, 18.00: Wolka
100 min., Polska/Islandia 2021
reż. Árni Ásgeirsson; scenariusz: Árni Ólafur Ásgeirsson / Michał Godzic; zdj. Marek Rajca; wykonanie: Olga Bołądź, Eryk Lubos, Anna Moskal, Gudmundur Thorvaldsson
! Po seansie zaplanowano dyskusję z Olgą Bołądź i Gudmundurem Thorvaldssonem


 
 

Bilety na wszystkie wydarzenia można kupić na stronie Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.

 

Podróż do wyobraźni

Gdzie jest Twoja Ultima Thule? Na to pytanie próbowali odpowiedzieć twórcy wystawy Ultima Thule. Gdzie kończy się świat a zaczyna się wyobraźnia i artyści, których prace zaprezentowano w Nadbałtyckim Centrum Kultury.

21 października otwarto oficjalnie wernisaż w siedzibie Nadbałtyckiego Centrum Kultury w Gdańsku. W ramach 16. Bałtyckiego Spotkania Ilustratorów zaprezentowano ilustracje książkowe trzech polskich artystów: Joanny Concejo, Pawła Pawlaka oraz Bartłomieja Ignaciuka, którzy na swój sposób interpretują motyw mitycznej Thule. Zdjęcia z wystawy fragmentarycznie prezentują te wspaniałe prace:

Ilustracje Pawła Pawlaka do książki Leszka Kołakowskiego “13 bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych”

Ilustracje Bartłomieja Ignaciuka do książki napisanej wspólnie z Agatą Loth-Ignaciuk i Markiem Kamińskim “Jak zdobyć bieguny ziemi… w rok”

Ilustracje do książki “M jak morze” Joanny Concejo

Miałam przyjemność w dniu wernisażu wygłosić prelekcję Utulę Thule. Opowieści o krańcu świata, podczas której przybliżyłam publiczności kontekst legendy o Ultima Thule oraz różne interpretacje i pomysły na zlokalizowanie tej mitycznej krainy na mapach Północy.

Hasło “Ultima Thule” współcześnie budzi wiele emocji. Jednym kojarzy się z legendarną wyspą, o której pisał grecki żeglarz Pyteasz z Massalii w IV wieku p.n.e. Tę mityczną krainę położoną na dalekiej północy próbowano utożsamiać z Islandią, Szetlandami, a nawet Grenlandią, a wielu badaczy do dziś próbuje ustalić jej geograficzne położenie. “Ultima Thule” jest też obecna w kulturze popularnej, pojawia się w tytułach piosenek i nazwach zespołów, przez co nabiera nowych, nieoczywistych znaczeń. Część z nich odkryjemy podczas spotkania.
Spotkanie przerodziło się w interesującą dyskusję o Islandii, z pytaniami o podróże i ciekawostki na temat mojej Ultima Thule. Dziękuję organizatorom za zaproszenie do wzięcia udziału w wernisażu, a szczególnie Annie Misiek za współpracę.

Nadbałtyckie Centrum Kultury
Bałtyckie Spotkania Ilustratorów
Ultima Thule. Gdzie kończy się świat a zaczyna się wyobraźnia
22 października – 28 listopada 2021