Pojechałam do Wrocławia na swoją pierwszą własną wyjazdową prelekcję o Islandii.
Choć podróż trwała więcej niż mój występ, a Wrocław przywitał mnie deszczem i chłodem, publiczność dopisała i przyjęto mnie bardzo ciepło. Bardzo dziękuję organizatorom: Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego oraz gospodarzom: Otwarta Przestrzeń Kultury za zaproszenie i umożliwienie podzielenia się moją pasją do Islandii z Wrocławianami. Przepiękne wnętrze zabytkowego kościoła pw. św. Jana Nepomucena w samym sercu Parku Szczytnickiego okazało się niezwykłą ramą dla moich surowych (i przecież bardzo nieprofesjonalnych) zdjęć z Islandii. Na szczęście na sali obecna była również Olga Maria Szelc, która uwieczniła wszystko na swoich zdjęciach oraz napisała bardzo miłą relację ze spotkania. Olgo, dziękuję!
Świetnie udało się wrześniowe popołudnie w Otwarta Przestrzeń Kultury. Dzisiaj wrocławianie mieli okazję spotkać się z Emiliana Konopka, prowadzącą bloga Utulę THULE, która opowiedziała o Islandii, a zwłaszcza o swojej podróży autostopem do Fiordów Zachodnich.
Czy wiedzieliście, że w latach 80. w Warszawie działało Towarzystwo Polsko-Islandzkie? Na spotkanie przyszedł jeden z jego sympatyków. Niesamowitych rzeczy można się dowiedzieć podczas takich wydarzeń.
Kościołek w Parku Szczytnickim (który już czaruje nieco jesiennie) wypełnił się do ostatniego miejsca, niektórzy nawet musieli stać, ale ustali – bo spotkanie było bardzo ciekawe.
Mam nadzieję, że uda się jeszcze trochę takich polsko-islandzkich spotkań zorganizować. Przecież Wrocław i Reykjavik to miasta partnerskie (żartowaliśmy nawet, że pogodę dziś też mamy nieco partnerską).
Również mam nadzieję, że współpraca między miastami partnerskimi rozkwitnie, bo Wrocławianie są widocznie zainteresowani Islandią! Mimo planowanych gości, dołączyło do nas również wielu przypadkowych przechodniów, którzy jeszcze po zakończeniu prelekcji zadawali pytania o Wyspę. Kto wie? Może do zobaczenia w innych miastach?
Nie spodziewałam się, że uda mi się w pojedynkę zorganizować coś takiego. Ale tegoroczny, pierwszy samodzielnie organizowany przeze mnie jako Utulę Thule, Dzień Islandzki potwierdził przede wszystkim moje przekonanie o tym, że Islandia przyciąga wyłącznie niesamowitych ludzi.
Takimi właśnie ludźmi po brzegi zapełniła się sala klubokawiarni Kicia Kocia. Choć schodzili się do nas nieśmiało i wolno, to jednak islandzki chłód (i klimatyzacja w sali) przyciągnęła wielu fanów Islandii. Jedni z kilkoma już podróżami na Wyspę w bagażu emocjonalnym, inni jeszcze planujący przygodę życia. Wszyscy tęskniący za tym miejscem i marzący o rychłym wyjeździe. Każdy z nas zainteresował się Islandią z innego powodu, ale wszystkich połączyło niezwykłe przyciąganie do tej malutkiej wysepki na Atlantyku. Islandia to więcej niż destynacja turystyczna, to miejsce spełnionych marzeń, wielkich przemian, zawartych znajomości, wylanego potu i łez.
Taką właśnie Islandię chciałam pokazać swojej publiczności. Dlatego zaprosiłam gości, którzy podzielą się swoim osobistym stosunkiem do Wyspy. Choć niektórych z nich nie poznałam jeszcze nigdy na żywo, islandzka więź internetowa trwała od dłuższego czasu. Więc może nieco egoistycznie, ale zaprosiłam tych, których sama z wielką ochotą chciałam posłuchać. Osób, od których chciałam się dowiedzieć nie tyle o Islandii, ale o jej miejscu w pamięci i sercu. O pasji Islandią, która trzyma w swoich objęciach przez lata, niektórzy mają z nią już przygodę liczącą pół wieku!
Moim pierwszym gościem była Vaka Hafþórsdóttir, Islandka od kilku lat mieszkająca w Polsce. Choć przeprowadziła się do naszego kraju ze względów osobistych, zawsze cieszy się na spotkanie z grupą ludzi tak bardzo zainteresowanych jej krajem. Specjalnie dla nas przygotowała krótki kurs/wykład o języku islandzkim, przedstawiając trudne słowa islandzkie, które czasem są wręcz nieprzetłumaczalne na język polski. Nie był to jednak zwykły wykład o języku! Vaka włożyła w to całe swoje poczucie humoru i przeplatała swoją wypowiedź w języku angielskim słówkami polskimi.
Następnym punktem programu było spotkanie z Martyną Zastrożną (W międzyczasie na Islandii), która wraz ze mną opowiadała o swoim subiektywnym spojrzeniu na Wyspę. Ostatni raz była na Islandii kilka lat temu, a mimo to wciąż intensywnie prowadzi swoją stronę, niedawno reaktywowała też bloga O północy. Martyna wspomniała, że interesowała się Skandynawią od dawna, a jej pierwszą pasją była Finlandia, wkrótce jednak zawładnęła nią Islandia. Wszystko zaczęło się od muzyki, ale jej prawdziwa miłość do Islandii ma związek – jak twierdzi sama Martyna – z prezydentem Trumpem, kiełbaskami i chlorkiem amonu. O co chodzi? O humor Hugleikura Dagssona, protest Islandek z 1975 roku, oraz islandzkie słodycze. Te ostatnie, czyli lukrecję, Martyna mogłaby jeść i jeść. Ale potrafi też piec islandzkie specjały, bo przygotowała dla nas ciasto rabarbarowe według przepisu z jej strony.
zdjęcie: Magda Bobryk
Trzeci w kolejce do podzielenia się swoją islandzką pasją był Bartek Wilk, dziennikarz portalu muzykaislandzka.pl oraz twórca audycji Tónlist. Bardzo możliwe, że to właśnie Bartek zaraził wielu z nas pasją do Islandii, w końcu w przypadku Wyspy droga do serca często prowadzi przez muzykę. Bartek mówił o swoim zauroczeniu zespołem Sigur Rós, mówił też o początkach popularności tej grupy w Polsce i wymiany wrażeń fanów na stronie sigur-ros.art.pl. Bartek czytał nam nawet losowe wypowiedzi fanów, a wielu z nich przyznawało się do tego, że Sigury zaprowadziły ich na Islandię. Bartka z kolei zaprowadziły do pomysłu stworzenia strony muzykaislandzka.pl, na której mógłby pisać nie tylko o Sigurach, ale też innych wykonawcach z Islandii. Od lat wyszukuje najciekawszych piosenek, podsłuchanych w islandzkich sklepach muzycznych czy otrzymywanych bezpośrednio od Islandczyków, ma kontakt z wieloma artystami, organizuje koncerty i zdaje relacje z wydarzeń muzycznych na Islandii. Wiedzą dzieli się na portalu oraz w audycji Tónlist.
zdjęcie: Magda Bobrykzdjęcie: Magda Bobryk
Potem przyszła kolej na Mariusza Wolskiego (My Life Challenge), który o swojej samotnej wyprawie rowerowej po Islandii opowiadał już chociażby w ramach festiwalu Nordic Talking. Niestety nie mogłam go wysłuchać, więc z wielką przyjemnością zaprosiłam Mariusza najpierw na prywatne spotkanie (nie mogliśmy się nagadać!), a potem na Dzień Islandzki. Mariusz to ta osoba, która z Islandią ma bardzo osobisty związek. Nie pojechał tam turystyczne, nie zwiedzał Wyspy tak jak większość z nas. Pojechał na Islandię rowerem, i to zimą. Mówi, że to, co przeżył, zmieniło jego stosunek do wielu rzeczy i bardzo dużo Wyspie zawdzięcza. Podkreślił też, że miał naprawdę dużo szczęścia: nie zamarzł (mimo kilkunastostopniowych mrozów), nie padł ze zmęczenia (choć czasami było blisko), nie zmiótł go wiatr ani śnieżyca. Fragmenty swojej wyprawy pokazał na filmie stworzonym we współpracy z Kubą Witkiem.
A na koniec odlot, czyli wystąpienie pani Joanny Trzcińskiej-Mejor, która urzekła nas energią, pasją, uśmiechem i swoim zainteresowaniem Islandią od 50 lat! Już jako studentka weszła w szeregi Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Islandzkiej, a potem złączyła się z Wyspą organizacją wycieczek. I nie byle jakich wycieczek, bo po raz pierwszy pojechała z grupą na Islandię w roku 1998 (podobno była to pierwsza zorganizowana wycieczka z Polski). Nie samolotem, a autokarem. Trzy tygodnie: przez Norwegię, promem, a w drodze powrotnej przez Wyspy Owcze i Danię. Z autokarem pełnym ludzi oraz prowiantu. Podobno na granicy musiała przekonać islandzkich celników, żeby wyjątkowo zgodzili się na wwiezienie na Islandię obcego jedzenia, czyli setek puszek z konserwami i chlebów. Ale udało się, dzięki czemu grupa nie musiała jeść potwornie drogiego jedzenia na Wyspie i miała trzy posiłki przygotowywane przez przywiezionych ze sobą kucharzy. W tamtych czasach wszystko było drogie, ale atrakcje były za darmo i całkowicie na dziko. Błękitna Laguna bez przebieralni i opłacanych wejściówek, droga do wodospadów nieogrodzona, praktycznie brak ludzi przy gejzerze czy w Thingvellir. A mimo to pani Joanna, zapytana o zmiany na Islandii w ciągu ostatnich 30 lat, odparła, że nic się nie zmieniło.
Pani Joanna przywiozła ze sobą stare materiały o Islandii. zdjęcie: Ewelina Leśniewska
W tym również foldery i mapy sprzed lat. zdjęcie: Magda Bobryk
Z kolei o zmianach na Islandii opowiedział ostatni gość, Henryk Binkowski. Pełnił on chwilowo funkcję prezesa Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Islandzkiej i przyniósł ze sobą stare biuletyny wydawane niegdyś przez TPPI oraz legitymację członkowską. Opowiedział o dziejach Towarzystwa i wszystkich jego zasługach oraz przyczynach obecnego wygaśnięcia TPPI. Dzielił się też wiedzą o starej Islandii, a przede wszystkim o pierwszych relacjach polsko-islandzkich: wizytach islandzkich prezydentów w Warszawie i wyjazdach na Islandię reprezentantów z Polski.
Dzień Islandzki zakończył się integracją najbardziej wytrwałych fanów Islandii. Rozmawialiśmy o podróżach, planach na przyszłość, ulubionych elementach islandzkiej kultury. A przede wszystkim dzieliliśmy się sobą, swoją pasją i różnymi doświadczeniami. To było naprawdę niezapomniane spotkanie i bardzo dziękuję wszystkim, od których mogłam nauczyć się tak wiele na temat mojego ulubionego kraju!
Dziękuję również Klubokawiarni Kicia Kocia za przyjęcie mojego wydarzenia! Kto wie, być może do zobaczenia za rok!
Po pierwszej, bardzo udanej, edycji Festiwalu Nordic Talking organizatorki zdecydowały się pociągnąć temat i zaproponować podwójną wersję ubiegłorocznej edycji. Zamiast jednego – dwa dni wydarzeń, zamiast małej przestrzeni – cały budynek Nadbałtyckiego Centrum Kultury pełen atrakcji.
Grono organizatorek powiększyło się i w tegorocznej edycji za stery wzięła się również Aldona Hartwińska z Pofikasz?, która wraz z organizatorką poprzedniej edycji, Magdą Szczepańską z Trolltunga, zabrała się do pracy niemal tuż po zakończeniu ubiegłorocznego festiwalu. Pomogły im też dziewczyny zaangażowane w realizację pierwszej edycji: Magdalena Łącka-Wojciechowska, Moods of Scandinavia, oraz Ewelina Małkowska. Nawet ja miałam swój malutki udział w organizacji, a także Wojtek Góralczyk z Polskiego gadania o szwedzkich rzeczach.
I tak zespół blogerów piszących o Północy przygotował program pełen atrakcji dla wszystkich zainteresowanych Skandynawią. Każdy z krajów nordyckich miał godną reprezentację. Były spotkania z podróżnikami, autorami książek, Polakami mieszkającymi tam na stałe, biznesmenami, przedstawicielami uczelni wyższych oferujących naukę języków skandynawskich, a także wielu firm i organizacji związanych ze Skandynawią. A do tego warsztaty (niemal) wszystkich języków nordyckich: szwedzkiego, norweskiego, duńskiego, fińskiego, farerskiego, oraz – a jakże! – islandzkiego. Te ostatnie poprowadziła Danuta Studzińska, prywatnie siostra Jacka Godka, którzy wychowali się na Islandii i stąd świetnie znają język.
Tych, którzy Skandynawię kojarzą przede wszystkim z chwalebną przeszłością i walecznymi wikingami, przyciągnęły na pewno co najmniej trzy punkty sobotniego programu. 6 kwietnia rano mieliśmy bowiem okazję obejrzeć rekonstrukcję walk wikińskich z bardzo interesującym i profesjonalnym komentarzem, a wszystko to za sprawą grupy Nordelag, która na świeżym powietrzu zaprezentowała broń i styl walki przodków Skandynawów.
Zaraz po tym odbyło się spotkanie z doktorem habilitowanym Jakubem Morawcem, ekspertem od historii średniowiecznej Skandynawii, sag oraz literatury staronordyckiej. W ogniu pytań prowadzącej spotkanie próbował on zweryfikować informacje o wikingach serwowane przez twórców serialu o tym samym tytule. Choć dr Morawiec początkowo bardzo sceptycznie odnosił się do tej popularnej produkcji (jak mówił mi w prywatnej rozmowie, nie miał ochoty kontynuować oglądania serialu już po pierwszych odcinkach, ale “zmotywował się” przed Festiwalem…), podczas rozmowy często usprawiedliwiał “Wikingów”. Choć produkcja ta ma wiele błędów (logicznych, historycznych), to zdaniem specjalisty przyczyniła się w dużej mierze do zainteresowania Północą w ogóle, a wielu fanów postanowiło na poważnie wczytać się w historie wikingów czy sięgać nawet po teksty źródłowe. Tym samym dr Morawiec zachęcił nas do popularnonaukowej dawki informacji o Północy, zastrzegając jednak, abyśmy traktowali ją z dystansem.
Tego samego dnia można było również posłuchać o sagach islandzkich, czyli wspominanych wielokrotnie przez doktora Morawca tekstów źródłowych o życiu wikingów. W prowadzonym przeze mnie spotkaniu z Jackiem Godkiem, tłumaczem literatury islandzkiej, rozmawialiśmy o tym, ile z wikinga ma współczesny Islandczyk. Choć rozmowa nasza skupiła się głównie na sagach islandzkich, których własne tłumaczenia Godek umieszcza na stronie e-sagi.pl, mieliśmy okazję poznać wiele anegdot i mniej znanych historii z tych reliktów języka staroislandzkiego. A wszystko to okraszone niezwykłym poczuciem humoru pana Jacka i ogromną skromnością. Warto dodać, że na samej stronie znajdują się dziesiątki przetłumaczonych przez pana Jacka sag (za darmo!), a wraz z ukazanymi drukiem pozycjami literatury współczesnej Godek ma na swoim koncie ponad 80 przetłumaczonych tytułów islandzkich!
Niestety nie mogłam zostać na drugim dniu festiwalu, choć tego dnia również działo się wiele związanego z Islandią. Na szczęście choćby jednodniowa obecność była okazją do spotkania z miłośnikami Wyspy, przede wszystkim Piotrem i Bereniką z Ice Story oraz Martyną Zastrożną z W międzyczasie na Islandii. A do tego mnóstwo wspaniałych ludzi prowadzących blogi czy konta na portalach społecznościowych poświęconych okolicznym miejscom, w tym Wyspom Farerskim czy Grenlandii. Ale na Festiwalu spotkać można było niemal wszystkich znanych i szanowanych w Polsce blogerów i influencerów skandynawskich, nie sposób ich tu wszystkich wymienić! Dziękuję jednak każdemu, z kim dane mi było spotkać się i porozmawiać, a także organizatorkom za całe włożone w Festiwal serca.
Utulam Piotra i Berenikę z Ice Story i Martynę Zastrożną z W międzyczasie na Islandii.
Od lewej: Piotr i Berenika (Ice Story), Jacek Godek, Danuta Studzińska, Maciej Brencz (Farerskie Kadry), Martyna Zastrożna (W międzyczasie na Islandii), Marcin Michalski (Projekt Faroye).
Na zdjęciu islandzko-farerska ferajna oraz Bieguni, a z tyłu Wojtek Góralczyk z Polskiego gadania o szwedzkich rzeczach.
Festiwal Nordic Talking nie odbyłby się bez patronów, partnerów i partnerów medialnych, którym chciałabym w tym miejscu również podziękować:
Niedawno miałam okazję uczestniczyć w bardzo osobistym wydarzeniu islandzkim. Moja dobra znajoma, Julia Kłosińska zaprosiła mnie bowiem na wernisaż swoich pocztówek, które wykonała podczas wakacyjnego pobytu na Islandii. Impreza miała miejsce w kameralnej kawiarni Temperatura na praskim Gocławku.
Niewielka przestrzeń lokalu została całkowicie zawładnięta przez pocztówki-kolaże. Na pajęczynie z włóczek w islandzkich barwach wisiały nad naszymi głowami najrozmaitsze kompozycje. Julia wykorzystała stare pocztówki, które kupowała – jak sama twierdzi, niemal maniakalnie – w jednym z antykwariatów przy Laugavegur. Na jej pracach widzimy interesujące zestawienia islandzkich żywiołów z anonimowymi mieszkańcami Wyspy z lat 60., 70. i 80. Tym turystycznym must sees artystka nadała bardzo indywidualny, wręcz osobisty charakter.
Najczęściej bowiem na jej kolażach pojawiają się kobiety i dzieci. Mamy więc Błękitną Lagunę naklejoną na zdjęcie islandzkich chłopów kopiących buraki. Mamy widoczek z czarnych plaż i zagadkowe postaci dzieci na szczudłach. Mamy też łyżwiarzy-akrobatów na zamarzniętym Tjörninie. Jest też Björk, która – zamiast do mikrofonu – wrzeszczy w obiektyw aparatu skierowany w jeden z najbardziej rozpoznawalnych krajobrazów islandzkich.
“Na Islandii dowiedziałam się wiele o tym, co to znaczy być kobietą”, wyjaśniała Julia podczas swojej wernisażowej przemowy. Pojechała na Wyspę, żeby w okresie wakacyjnym zarobić trochę pieniędzy na nowy rok akademicki i pracę nad dyplomem. Przyjechała z koleżanką trochę w ciemno, wynajęły niemal pierwsze lepsze mieszkanie, u Polaka. Dość szybko okazało się, że właściciel pobiera za pokój opłaty nie tylko pieniężne, co miało być “normą” według innych poznanych na Wyspie Polaków. Julia skarżyła się także na instrumentalne potraktowanie jej podczas wykonywanych w Reykjaviku robót, np. malując ściany nie raz spotykała się z uwagami dotyczącymi jej ciała.
O tym zdają się mówić jej prace. Dużo w nich emocji, skrajności, paradoksów, bo wymarzony wyjazd na piękną Wyspę okazał się niemal koszmarem. Pobyt planowany na kilka miesięcy skrócił się do niemal dwóch, ale artystka twierdzi, że sporo nauczyła się o życiu, jak i o sobie samej. “Islandia to dla mnie kraj wybuchów”, powiedziała. I faktycznie, w jej pracach często pojawiają się wybuchy – wulkanów, gejzerów. Otwierająca wystawę praca to właśnie trzy kolumny wybuchów opatrzone przypadkowymi nazwami w języku islandzkim, niezrozumiałym dla autorki, a więc potraktowanym jako znak, element wizualny, niż wiadomość niosąca jakąś wartość.
Wernisaż był pierwszym i zarazem ostatnim dniem wystawy, bowiem według założenia artystki goście mogli wybrać sobie jedną z pocztówek. Julia zaadresowała je potem do każdego z nas i wysłała, lub wręczyła osobiście, kartkę z pozdrowieniami. Dzięki temu każdy mógł stać się częścią tego doświadczenia i otrzymać pamiątkę z dawnej Islandii widzianej oczyma współczesnego przybysza.
Julia Kłosińska na tle swoich prac, Kawiarnia Temperatura, 11.09.2018
W sobotę 30 czerwca odbył się 6. już organizowany przez nas Dzień Islandzki. Dzięki współpracy z Kinem Elektronik mogliśmy poszerzyć tegoroczną listę atrakcji o pokaz trzech filmów islandzkich, a także mieliśmy wspaniałe warunki na przeprowadzenie warsztatów i spotkań.
We foyer kina można było również wziąć udział w konkursie z nagrodami, a także zakupić czasopisma Zupełnie Inny Świat oraz naszą najnowszą publikację „Islandia: Język. Naród. Natura”.
Spotkania w sali kinowej
18:00 Prezentacja firmy Islandia.org.pl i degustacja Skyru oraz ekipy Zupełnie Innego Świata
18:20 Projekcja dokumentu “ISOLAND: Islandzkie historie polskich emigrantów” reż. Kuba Witek. Po filmie spotkanie z reżyserem.
19:30 Spotkanie z Wojciechem Żołądkowicz z Projekt EDDA
Dziękujemy wszystkim gościom, którzy wzięli udział w Dniu Islandzkim! Do zobaczenia za rok!
14 kwietnia w gdańskiej Sztuce Wyboru miała miejsce pierwsza edycja Nordic Talking, imprezy jednoczącej blogerów i internetowych influencerów interesujących się Skandynawią. Organizatorki przedsięwzięcia – Magdalena Łącka-Wojciechowska z Moods of Scandinavia oraz Magdalena Szczepańska i Ewelina Małkowska ze szkoły języka norweskiego Trolltunga – zaprosiły do udziału Emilianę Konopkę, autorkę fanpage Utulę Thule, dzięki czemu również i Studencki Klub Islandzki był reprezentowany na spotkaniu.
Podczas całodniowego spotkania o Islandii mogliśmy posłuchać aż trzy razy: najpierw w krótkim wykładzie Agnieszki Świątek-Brzezińskiej, która opowiadała o runach, potem w prezentacji Doroty Sosińskiej, która opowiadała o muzyce islandzkiej, prezentując mniej znane zespoły i artystów z Wyspy, a na koniec podczas panelu dyskusyjnego poświęconego życiu na emigracji w krajach skandynawskich – o Islandii wypowiadał się Piotr Mikołajczak, znany jako współautor książki Szepty kamieni oraz blogaIcestory. A podczas przerw można było kupić książki o Islandii oraz islandzki numer Zupełnie Innego Świata, w którym także maczaliśmy palce.
autorka zdjęć: Katrina Lukina
Nordic Talking był jednak przede wszystkim świetną okazją do poznania znanych nam od lat osób, których nigdy jednak nie widzieliśmy na oczy. Marcin Kozicki ze Stacji Islandia, dla której wielu Członków SKI pisze teksty, Martyna Zastrożna z fanpage W międzyczasie na Islandii, wspomniany już Piotr Mikołajczak z Icestory czy Marta i Adam Biernat z Bite of Iceland, Kuba Witek, który ostatnio nakręcił film o Polakach na Islandii, a także Jacek Godek, tłumacz literatury islandzkiej. Nie zabrakło też doktora Przemysława Czarneckiego z Poznania, którego akurat znamy bardzo dobrze, uczył nas w końcu islandzkiego 🙂
Na zdjęciu od lewej znane postacie, lecz być może mniej znane twarze: Piotr Mikołajczak (IceStory), Marcin Kozicki (Stacja Islandia), Emiliana Konopka (Utulę Thule), Jacek Godek, Kuba Witek, Martyna Zastrożna (W międzyczasie na Islandii).
Wielu entuzjastów Skandynawii miało też okazję nabyć u nas naszą najnowszą antologię, czym później chwalili się w swoich relacjach z powrotów do domu. Bardzo nam miło!
PS: Pozostałych uczestników pierwszej edycji Nordic Talking i krótką relację z przebiegu wydarzenia możecie zobaczyć w filmiku przygotowanym przez Aldonę Hartwińską z Pofikasz? O Szwecji po polsku.
Hæ hó jibbi jei, það er kominn sautjándi júní! Znacie te słowa? Rok temu podczas Dnia Islandzkiego usiłowaliśmy śpiewać hymn Islandii, bo wydawało nam się, że właśnie ten utwór świetnie pasuje do obchodów islandzkiego Święta Narodowego, przypadającego na 17 czerwca. Nic bardziej mylnego! Vaka, nasza lektora islandzkiego, wyprowadziła nas z błędu; najbardziej znaną (i lubianą) piosenką śpiewaną na tę okazję jest utwór Sautjándi Júní, idealnie nadający się na marsz, który jest nieodłącznym elementem obchodów 17 czerwca.
I takim właśnie marszem rozpoczęliśmy nasze, nieco opóźnione, obchody Dnia Islandzkiego 25 czerwca 2017 roku. Z muzyką w głośnikach i flagą islandzką rozruszaliśmy przybyłych gości oraz całą okolicę Domków Fińskich, w których już po raz drugi mogliśmy świętować dzięki uprzejmości Towarzystwa Polska-Finlandia. Ten, kto nie miał flagi lub stosownego stroju (a wielu przybyłych miało islandzkie akcenty w swoich strojach, od koszulek z flagą lub godłem Islandii po skarpetki z konturem Islandii!) mógł na miejscu namalować sobie na policzku coś pasującego do tej okazji 😉
Kolejnym punktem imprezy były krótkie warsztaty języka islandzkiego What part of Eyjafjallajökull you don’t understand? podczas których dzieliliśmy się wiedzą zdobytą podczas kursu języka islandzkiego w Stacji Północ. Wraz z Vaką zapoznaliśmy naszych gości z podstawowymi zwrotami oraz kilkoma zasadami wymowy, szczególnie dotyczącej nazwy wulkanu, który dał nazwę warsztatom 😉 Obecność Vaki była też okazją do zadania pytań o legendarne już wierzenia Islandczyków w elfy oraz zdementowanie kilku innych plotek i stereotypów dotyczących Wyspiarzy. Zresztą Vaka nie była w tym sama, bo w trakcie trwania warsztatów dołączyli do nas jeszcze dwaj Islandczycy mieszkający w Polsce: Styrmir i Örn. Dopełnieniem warsztatów były losy do loterii, na której znajdowały się różne śmieszne frazy po islandzku z polskim tłumaczeniem. Jak się okazało, wielu z naszych gości wydały się przydatne 😉
Styrmir i Örn przygotowali dla nas występ. Jak się okazało, panowie znają się od niedawna i poznali się przypadkiem – po prostu jeden rozpoznał w angielskim drugiego typowy islandzki akcent. Tak też rozpoczęła się ich znajomość na obczyźnie oraz pomysł wspólnego wystąpienia na naszym Dniu. A występ był szczególny, bo Styrmir i Örn wykorzystali nietypowe instrumenty oraz podkład muzyczny prezentując utwór, który w ten pogodny, słoneczny dzień przeniósł nas na chwilę na Islandię. Świst wiatru, dźwięki przypominające krzyki mew i szum morza, a także śpiew Styrmira, którego tekst – jak się potem okazało – był zapożyczony z prognozy pogody, razem stanowił kwintesencję islandzkiej pogody i jej wiecznej zmienności, która, jak określił Örn, jest dla Wyspiarzy jak mantra. My byliśmy zachwyceni!
Po krótkim koncercie miał miejsce quiz przygotowany dla nas przez Vakę. Do odpowiedzi na 15 naprawdę trudnych pytań (w tym również muzycznych) stanęli niemal wszyscy uczestnicy Dnia Islandzkiego, ale niestety wygrać mógł tylko jeden z nich. Po przeliczeniu punktów okazało się, że trzeba będzie zrobić dogrywkę na pierwsze miejsce. W ramach dogrywki dwóch delikwentów musiało wymienić jak najwięcej islandzkich miast w ciągu minuty. Wygrał Kuba Drzewiecki, a nagrodą – poza słodkościami – była zniżka na wybrany kurs w Stacji Północ. Gratulujemy Kubie, jak i pozostałym uczestnikom konkursu, bo pytania były naprawdę trudne 😉 Na szczęście na pocieszenie mogliśmy rozdać kilka naprawdę fajnych nagród w loterii. Były to między innymi książki oraz gadżety związane z Islandią.
Oficjalną część Dnia zamknął jeszcze jeden koncert, tym razem wystąpił nasz nowy członek, Tomek Kaleczyc. Zafascynowany Islandią, po dwukrotnym już odwiedzeniu Wyspy skomponował dwa utwory, które są jego własną interpretacją Islandii i pamiątką jego niezwykłych podróży. Jeden z nich, “Ultima Thule”, możecie posłuchać na YouTube! Tomek zagrał też cover piosenki Fleex Foxes, która towarzyszyła mu podczas jazdy islandzką Jedynką, a także drugi cover, którego oryginał mieliśmy zgadnąć. Był to “Hunter” Björk! Niespodzianką był też utwór “Kocham Cię jak Irlandię”, oczywiście z odpowiednio przekształconym tekstem 😀 Dźwięki gitary świetnie współgrały z zielenią i wyjątkową kameralną atmosferą tego miejsca. Dziękujemy Ci, Tomku, za ten ogromny wkład w Dzień Islandzki 😉
Choć podczas Dnia Islandzkiego cieszyliśmy i uszy, i oczy, zadbaliśmy też o to, aby zadowolić również Wasze kubki smakowe i napełnić Wasze brzuchy. Długoletnie pragnienie serwowania w Warszawie prawdziwych islandzkich hot-dogów wreszcie się spełniło! A to wszystko dzięki mamie Vaki, która przesłała nam niezbędny składnik: remúlaði, czyli sos, bez którego przysłowiowy już “hot-dog ze wszystkim” nie mógłby istnieć 😉 Resztę udało nam się już załatwić na miejscu: przygotowaliśmy szyld imitujący reklamę najsłynniejszej firmy SS Pylsur, a przez okno kuchni podawaliśmy gotowe hot-dogi, za które można było płacić “banknotami” z podobizną Jóna Sigurðssona. Gdyby więc ktoś wątpił w to, że islandzkie hot-dogi mają cokolwiek wspólnego z dniem 17 czerwca, to już tłumaczymy: to właśnie banknotem z podobizną narodowego bohatera Islandii, którego dzień urodzin stał się najważniejszym świętem na Wyspie, należy płacić za islandzkiego hot-doga (bo właśnie tyle, czyli 500 koron, kosztuje :))
Dziękujemy Wam, że świętowaliście z nami. Mamy nadzieję, że do zobaczenia za rok!
W środę 21 czerwca spotkaliśmy się, aby przygotować materiały do Dnia Islandzkiego 2017. W tym roku zapowiada się święta impreza, ponieważ w organizacji pomaga nam Vaka, nasza lektorka islandzkiego ze Stacji Północ. Dlatego tegoroczne obchody islandzkiego Święta Narodowego będą naprawdę przypominały te, które mają miejsce 17 czerwca na Islandii 🙂
Na fali promocji islandzkiego numeru Zupełnie Innego Świata, w którego tworzeniu braliśmy udział, zostaliśmy zaproszeni do wystąpienia podczas wieczorku promującego czasopismo. Redakcja poprosiła prezeskę SKI, Emilianę Konopkę – jako że już po raz drugi wybrała się na Islandię i przywiozła wiele nowych pomysłów – do wygłoszenia krótkiej prelekcji na wybrany temat. Wybrano słowo-klucz od Islandii i islandzkości. Narracja “Jednym słowem Islandia” była jednym z trzech wystąpień zaplanowanych na wieczór 30 maja w Południku Zero.
Na początek Andrzej Piotrowski, współpracujący z ZIŚ i koordynujący prace nas współudziałem członków Klubu Islandzkiego w tworzeniu marcowego numeru, opowiedział o tym, co najbardziej w Islandii go fascynuje, a co wiąże się także z jego ścieżką zawodową. Opowieść “Islandia okiem geologa” przybliżyła publiczności to, co drzemie pod Wyspą. Dlaczego jest ona tak wyjątkowa? Czy chodzi tylko o gejzery, wulkany, lodowce, pola lawy? A może o to, że to jedyne miejsce na Ziemi, gdzie granica dwóch płyt tektonicznych widoczna jest gołym okiem (choć Andrzej Piotrowski podkreślał, że nie jest prawdą, że na Islandii jedną stopą stoi się w Europie, a drugą w Ameryce Północnej ;))? A może też o to, że Islandczycy w ekspresowy sposób radzą sobie z konsekwencjami wybuchów wulkanów i powodziami lodowcowymi (o czym możecie poczytać w tekście jego autorstwa w Zupełnie Innym Świecie).
Drugie wystąpienie należało do Pauliny Pilch i Joanny Mostowskiej z Islandii na nartach, które odbyły pierwszy kobiecy zimowy trawers Islandii. Więcej o tej szczególnej wyprawie dziewczyny opowiedzą już 20 czerwca, teraz bardzo ogólnie opowiedziały o swoich doświadczeniach z przewędrowania ponad 400 km przez Islandię, od Akureyri po południowe wybrzeże Wyspy. Ich opowieść spotkała się oczywiście z największym zainteresowaniem publiczności, pytań o ekwipunek i warunki pogodowe nie brakowało 😉
Jednym słowem Islandia
Wieczór islandzki zamknęła Emiliana Konopka z “Jednym słowem Islandia”, czyli autorską próbą odnalezienia islandzkiego hygge. Czy Islandczycy mają słowo, które najlepiej ich opisuje? Emiliana szukała różnych słów definiujących Islandię i Islandczyków, pytała ludzi związanych z Wyspą i mieszkających tam. Zebrane określenia zaprezentowała w formie islandzkich tłumaczeń na tle zrobionych przez siebie zdjęć. Oczywiście nie udało się znaleźć jednego słowa, ale najbardziej oddającym mentalność Islandczyków okazuje się chyba Þetta reddast, czyli jakoś to będzie!
unikatowa, niepowtarzalna – taka Islandia jest dla samej Emiliany
piękna – taka Islandia jest dla Sóley
przestrzeń – z tym Islandia kojarzy się wielu osobom
izolacja (dosł. smutek samotności), czyli o kwintesencji bycia Wyspą
Þetta reddast! – jakoś to będzie! To rozwiązanie każdego problemu, od wybuchu wulkanu, przez kryzys finansowy, po przeciwności życia codziennego 😉
*wszystkie tłumaczenia są robocze. Emiliana dopiero od niedawna uczy się islandzkiego. Za wszelkie błędy przepraszamy!
Niezwykle słonecznego 18 maja w księgarnio-kawiarni Tarabuk (szczególnie klimatyczne wnętrze w Teatrze Lalka) odbyło się współorganizowane przez Klub spotkanie z Piotrem Mikołajczakiem, który wraz z Bereniką Lenard napisał książkę “Szepty kamieni. Historie z opuszczonej Islandii”. Rozmowę po przyjacielsku poprowadziła Emiliana Konopka, prezeska SKI.
Książka “Szepty kamieni” opisuje 21 opuszczonych miejsc na Islandii. Początkowo miała opierać się na związanych z nimi zmyślonych historiach, ale ostatecznie autorzy bloga Icestory.pl stwierdzili, że zaczną opis od prawdy, bo okazała się nie mniej fascynująca. Historia autorskiego duetu zaczęła się od bloga, a właściwie osobnych blogów Piotra i Bereniki. Para nawiązała kontakt na Instagramie i już po dwóch i pół miesiąca znajomości zamieszkała razem na Islandii (Piotr wcześniej przebywał w Norwegii).
Podczas spotkania szybko pojawił się temat trudnego związku natury i turystyki na wyspie (jeden z rozdziałów książki jest poświęcony temu zagadnieniu). Branża turystyczna rządzi się swoimi prawami i, jak się okazało, Piotr ma dla nich wystarczająco dużo zrozumienia. Zauważył, że turystyka Islandii stała się ekskluzywna i droga, oferuje m.in. takie atrakcje jak zjazd do wnętrza wulkanu (co jest niezapomnianym doświadczeniem), podróż helikopterem nad wulkan, nurkowanie w rzece polodowcowej. Napływ zwabionych turystów spowodował, że obecnie przeprowadza się castingi na Couchsurfing, a miejsca są coraz bardziej zadeptane (współczynnik ilości dróg i ścieżek w stosunku do liczby ludzi sprawia, że Islandię łatwo zadeptać), trudno więc się dziwić pomysłom pobierania opłat od zwiedzających. – Obcując z naturą islandzką, mamy poczucie wolności, a to prowadzi też do nierozsądnych zachowań turystów – przyznał Piotr. Przykłady cisną się na usta same. Top 5 najgłupszych zachowań turystów to wyrywanie mchu, aby obłożyć namiot, wylewanie ekstrementów z camperów wprost na pola lawy, nadmierna prędkość na drodze, wjazd autem na kry lodowe. Nawet artyści potrafią łamać granice korzystania z dóbr natury. Ale nie brakuje także pięknych rzeczy, np. wspaniale brzmiał polski koncert jazzowy w iście nordyckim otoczeniu środka wulkanu.
Pojawiło się pytanie co na to wszystko Islandczycy? Czy nie są zmęczeni turystycznym boomem? Piotr przyznał, że zmęczenie rzeczywiście jest wyczuwalne, zwłaszcza u zwykłych mieszkańców, którzy nie prowadzą hoteli. Takich, którzy niemal od urodzenia mieszkają w jednym miejscu i nadchodzi dzień, w którym muszą się przenieść, żeby ustąpić miejsca punktowi branży turystycznej. – Ale wszystko na szczęście ciągle ma smak, to jeszcze nie jest Disneyland – skwitował pokrzepiająco Piotr.
– Czy można się zawieść albo znudzić Islandią, zwłaszcza po okresie poznawania jej z odległości za pośrednictwem sztuki? – zapytała Emiliana. Odpowiedź Piotra była natychmiastowa: nie, bo Islandia to przede wszystkim natura. Sam Reykjavik jest najbrzydszą, a jednocześnie najpiękniej położoną stolicą jaką widział. Nastawiając się na oszczędność, można się jedynie zawieść cenami, np. ponad pięciuset złotowym rachunkiem za 40-kilometrową podróż taksówką. A co z wyobrażeniem o Islandczykach jako mocno zakorzenionych w prastarej kulturze, czy ono nie zderza się brutalnie z rzeczywistością? Według Piotra młodzi mieszkańcy tracą tożsamość, bo zachłystują się kulturą Zachodu. Można ich przyłapać na brakach w elementarnej wiedzy o czołowych postaciach kultury i historii islandzkiej. Piotr przywołał też przypadki noszenia tatuaży z runami, o których znaczeniu noszący nie mają pojęcia.
Co jeszcze składa się na złożony obraz prawdziwej Islandii? W “Szeptach” możemy przeczytać o pewnych islandzkich tematach tabu. Sprawach, o których często nie wiedzą nawet przyjezdni żywo zainteresowani tym krajem. O czym Islandczycy nie chcą mówić? Na przykład o pewnych pięciu tajemniczych, niesamowicie bogatych i wpływowych rodzinach żyjących na wyspie…
W dalszej części spotkania zobaczyliśmy prezentację Piotra o kolejnych fascynujących miejscach na Islandii, które odwiedził z Bereniką. Dowiedzieliśmy się o tym, co usłyszeli od mieszkańców tych wsi i miasteczek. Opowieść zaczęła się od Fiordów Zachodnich i Djúpavíku(zamieszkałego przez 8 osób), gdzie funkcjonowała przetwórnia śledzi. O ile w tej wsi działa teraz hotel o dobrym standardzie i przyjeżdża ekipa Hollywood, to już sąsiednie Eyri, gdzie także działała przetwórnia, jest totalnie opuszczone i zapomniane. Historie Piotra z takich osad to prawdziwy przegląd islandzkich osobliwości i magii. Na Islandii wręcz roi się od ruin, fascynujących pozostałości po dawnej, świetlanej rzeczywistości. Miejsc strasznych, tajemniczych, ale położonych w pięknych okolicznościach przyrody. Mieszkańcy powiadają, że wszystkie opuszczone budynki są opuszczone z jakiegoś powodu, więc uznaje się je za nawiedzone i niebezpieczne. Tym bardziej fascynujące jest odkrywanie ich tajemnicy! Ale aby móc to robić, jak podkreślił Piotr, na Islandii trzeba się zachowywać się odpowiedzialnie i z szacunkiem, to m.in. pozwala te miejsca ocalić.
Gdziekolwiek nie pojedziemy, to jednak ludzie są najważniejsi. To oni bowiem noszą w sobie historie miejsc i przeżycia. Ta myśl jest zresztą końcowym przesłaniem “Szeptów”. Zbieranie materiałów do książki Piotra i Bereniki opierało się na wywiadach z Islandczykami, w końcu najważniejsi na wyspie są właśnie oni. W tak małym kraju wciąż można spotkać barwne osobowości (jak pokazuje przypadek autorów “Szeptów” nawet wiedźmy, z którymi wiążą się islandzkie mroczne legendy). Pytania co prawda były spisane, ale wraz z rozwojem rozmowy pojawiały się nowe, te bardziej intymnie, trudne. Na przykład o największe traumy, duńskie rządy albo tożsamość. Piotr opowiedział też o tych szczególnie ważnych spotkanych postaciach, np. pięknej i mądrej aktorce Helenie z Reykjaviku, która mówiła o zdrowej patriotycznej więzi Islandczyków z własnym krajem, dalekiej od źle kojarzonego nacjonalizmu (“islandzką naturą jest właśnie natura”) lub wyjątkowym artyście malarzu Tollim. Wszyscy bohaterowie są zresztą niezwykle inspirujący, chociażby dlatego, że mają za sobą moc historii i rzeczy do opowiedzenia. Taką ciekawą (i znaczącą!) osobistością na wyspie jest np. Gudlaugur, który przetrwał katastrofę statku. Jak się potem okazało, jego tkanka tłuszczowa jest zbliżona do tej jaką mają foki i to pozwoliło mu wytrwać w zimnej wodzie. Więcej oczywiście możecie dowiedzieć się z książki – zachęcamy do lektury!
Na koniec nie mniejsze smaczki, czyli filmy z urokliwych miejsc wyspy: z wnętrza wulkanu (30 km od Reykjaviku) i opuszczonego basenu (który jednak bywa nawiedzany przez wielu turystów). No i oczywiście pytania od zgromadzonej tłumnie publiczności, które dały okazję do omówienia praktycznych aspektów wyjazdu i życia na Islandii . Niepodważalna zaleta: dba się o człowieka. – Mieszkając tam czujemy się zaopiekowani – przyznał Piotr. Być może wiąże się to z tym, że – jak wynika z obserwacji Piotra – Islandczycy są z natury silni, twardzi i zdecydowanie przechodzą do działania. Zwłaszcza proszeni o pomoc czy wsparcie rodziny, z marszu zaczynają załatwiać sprawy. Ale to, co najważniejsze ma jednak wymiar indywidualny – będąc na Islandii możemy poczuć siebie.
Ps. Następna książka Piotra – tym razem o Norwegii – ukaże się już w przyszłym roku. Oczywiście w planach są także dalsze wspólne dzieła islandzkie z Bereniką! 🙂
Najczęściej bowiem na jej kolażach pojawiają się kobiety i dzieci. Mamy więc Błękitną Lagunę naklejoną na zdjęcie islandzkich chłopów kopiących buraki. Mamy widoczek z czarnych plaż i zagadkowe postaci dzieci na szczudłach. Mamy też łyżwiarzy-akrobatów na zamarzniętym Tjörninie. Jest też Björk, która – zamiast do mikrofonu – wrzeszczy w obiektyw aparatu skierowany w jeden z najbardziej rozpoznawalnych krajobrazów islandzkich.
Na zdjęciu od lewej znane postacie, lecz być może mniej znane twarze: Piotr Mikołajczak (IceStory), Marcin Kozicki (Stacja Islandia), Emiliana Konopka (Utulę Thule), Jacek Godek, Kuba Witek, Martyna Zastrożna (W międzyczasie na Islandii).
